Posttraumatische stressstoornis

Wat is een posttraumatische stressstoornis?

PTSS  zijn de gevolgen na een schokkende gebeurtenis. Hierbij kan je denken aan een ongeval, geweld, brand, mishandeling, seksueel misbruik of het verlies van een geliefde.
Er ontstaan gevoelens van angst en ontreddering.
Deze gevoelens kunnen zo'n drie tot zes maanden aanhouden. Als het kind de ruimte krijgt om zijn gevoelens te uiten bij een vertrouwd persoon, zal hij de gebeurtenis verwerken. Als dit niet het geval is, zal er na ongeveer zes maanden therapie nodig zijn.

Wat zijn kenmerken van kinderen met een trauma?

Kinderen die een trauma hebben opgelopen, hebben vaak gevoelens van schuld. Dit hebben zij bijvoorbeeld omdat ze alleen aan hun eigen veiligheid hebben gedacht. Ook hebben deze kinderen vaak een gevoel van schaamte. Ze zijn teleurgesteld in zichzelf omdat ze niet genoeg moed hadden. Woede komt naar boven omdat ze nu niet goed met hun agressie kunnen omgaan.

Getraumatiseerde kinderen hebben vaak een gestoorde beleving in plaats en tijd. Na de gebeurtenis kunnen ze zich moeilijk herinneren in welke volgorde bepaalde dingen gebeurden en waar het af heeft gespeeld. Deze kinderen kunnen lichamelijke klachten ontwikkelen. Hierbij kan je denken aan hoofdpijn, buikpijn of bedplassen. Ook kunnen er slaapstoornissen worden ontwikkeld.

Kinderen met een trauma hebben vaak minder zelfvertrouwen. Ze kunnen op verschillende manieren reageren. Het kan zijn dat ze zich terugtrekken en depressief worden. Maar het kan ook zijn dat ze vervelend, irritant, agressief of brutaal gedrag vertonen. In beide gevallen zorgt dit gedrag voor negatieve gevolgen voor het sociale leven van het kind.

Hoe begeleid je kinderen met een traumatische ervaring?

Na het meemaken van een trauma kunnen kinderen terecht bij professionele opvang. Deze opvang is bedoeld naast de steun en opvang die het kind krijgt uit zijn eigen omgeving. Er vinden gesprekken plaats waarin aandacht wordt besteed aan wat er precies is gebeurd, wat het kind dacht toen het gebeurde, het laten uiten van emoties en vragen naar symptomen van de stress. Hierover wordt uitleg gegeven aan het kind. Er wordt aandacht besteed aan hoe het kind hiermee om moet gaan.  

Voor PTSS is er geen medicatie. Wel zijn er medicijnen die bepaalde symptomen kunnen beinvloeden. Antidepressiva zou er voor kunnen zorgen dat het kind minder beangstigende en vervelende herbelevingen heeft.

Bij ego-ondersteunende technieken worden de copingstrategieen van het kind versterkt. Een copingstrategie is een strategie om om te gaan met factoren in je leven die je uit balans brengen. Het oproepen van de herinnering met de emoties en het onder woorden kunnen brengen zijn belangrijk.

Door PTSS kan er kennis verstoord zijn. Bij cognitieve gedragstherapie wordt het kind tijdens de behandeling geconfronteerd met de herinneringen aan het trauma die angst oproepen. Het kind wordt iedere keer iets langer blootgesteld, zodat het gewend raakt aan angst. 

De combinatie gedragstherapie en betekenisverlening is een goede behandeling. Het kind leert dat een bepaalde plek wel veilig is, ookal doet die plek denken aan het trauma. De angst voor het trauma wordt namelijk steeds minder als het regelmatig met de angst wordt geconfronteerd.

Waar kunnen ouders/verzorgers aan mee werken die te maken hebben met kinderen met PTSS?

• Bied veel rust en veiligheid aan je kind en laat blijken dat je weet wat het kind voelt. Het is belangrijk dat je het kind steunt en troost. Goed contact met het traumateam moet er zijn. Als je niet persoonlijk betrokken bent bij het kind, moet je professioneel blijven en niet te geschokt reageren.
• Gun het kind veel tijd om het te verwerken. Het kan namelijk lang duren voordat een trauma verwerkt is. Bij vlagen kan het weer terugkomen en op de achtergrond zijn. Het trauma is dan nog niet volledig weg.
• Het is belangrijk dat het kind ook op school genoeg ruimte krijgt voor alle verwarrende gevoelens. Doordat het kind de mogelijkheid krijgt om het te uiten, komt de verwerking ervan beter op gang.
• Probeer open over het trauma te praten. Dis is belangrijk voor de verwerking van het trauma. Zorg ervoor dat het kind veel vertelt. Daardoor krijgt het verdriet een plek.

Als u op link klikt, komt u terecht bij een aantal filmpjes over dit onderwerp:

• Hoe ga je als leerkracht om met PTSS?
• Hoe ga je als leerkracht in gesprek met een kind met PTSS?
• Tip van een leerkracht
• Ervaring van een leerkracht
• Praktijk voorbeeld maatschappelijk werkster/psycholoog